Екі айдағы сауда көлемі – 700 миллиард теңге

Дүниежүзілік шопинг күніне орай, Қазақстанда кең көлемде сатылымдар ұйымдастырылды. Статистика бойынша, алматылықтар өте көп сауда жасайды. Соңғы 2 айда 700 миллиард теңгеге сауда жасалған. Бұл – басқа қалалармен салыстырғанда 3 есе көп, деп хабарлады КТК телеарнасы. 

Статистикаға сүйенсек, ең көп киім алатындар Алматы, Астана және Қарағанды облысында тұрады. Әрбір тұрғын ай сайын дүкендерге орта есеппен 120 мыңнан аса ақша жұмсайды.

Бала кезімде ондай дүниелер көп болмаған. Ағаларымнан қалғанды киіп жүре бердім. Бірақ қазір өзім ақша табамын, жай ғана жаңа нәрселерді сатып алғым келеді. Күн сайын жаңа киім кигім келеді. «Қара жұма» басталғанда келуге тырысамын. Өйткені ақша үнемдеймін. 5/2 кестесімен жұмыс істеймін. Дүкенге көбіне демалыс күндері барамын, – дейді алматылық Абай Арызбаев.

Сауда және жеңілдіктер мерекесі Қытайдан бастау алады. 30 жыл бұрын ондағы студенттер Бойдақтар күнін тойлай бастады. Жыл сайын 11 қарашада онда жалғызбасты адамдарға арналған шоулар мен концерттер ұйымдастырылды. 2009 жылдан бастап қытайлық маркетологтар бұл күнді сатылымдар тәсілі ретінде пайдалана бастады және бұл дәстүр бүкіл әлемде тез танымал болды.

Мен студентпін. Жеңілдіктер күндері гардеробымды жаңарту өте ыңғайлы. Қазір онлайн қызметтер көп болса да өте төмен бағада Қытайдан алдыртуға болса да өзім қарап, қолмен ұстап алғанды жөн көремін. Ұстап, сапасын тексеріп, киіп көру керек, – дейді тұрғын Аманғали Недірбаев.

Дүниежүзілік шопинг күні – сатушылар үшін де үлкен мереке. Дүкендер алдын ала дайындалады. Бұл күні жақсы ақша табуға болады.

Түнде де жұмысқа шығамыз. Тауарлардың бағасын өзгертіп, киімдерді шығарамыз. Біз залды акцияларға дайындап жатырмыз. Плакаттарды жабыстырамыз. Демалыс күндері және жарнамалық күндерде әдетте сауда орталығында адамдар көбірек болады. Сәйкесінше, дүкенде де жұмысшылар көп, – деді сату жөніндегі кеңесші Әліби Шәкизат.

Психологтар киімді толтырып алмауға кеңес береді. Өйткені шопинг – тәуелділік, одан арылу қиын. Оны тіпті лудомания, алкоголизм және нашақорлықпен салыстырады.

Шопоголизм да алкоголизм, нашақорлық, құмар ойындарға тәуелділік сияқты мания. Ол балалық шақтағы жан жарасынан бастау алады. Бұл жерде екі мәселе болуы мүмкін. Бірінші мәселе – ата-анасы бәріне рұқсат берді. Яғни олар бала үшін бәрін сатып алды, ештеңеден бас тартпады. Ал екінші мәселе – бала қаржылық қысым көрді, оған артық ештеңе алып бермеген. Мұндай жағдайда бала «Өскен соң қалағанымды аламын» деп ойлайды, – деді психолог Даниал Файзуллаев.

Өзгелердің тауар алуға құмарлығын басқалар өз кәдесіне жаратады. Тіпті өнімдерді еш ойланбастан сатып алуға мәжбүрлейтін арнайы техникалар бар. Көбіне мамандар бағаны қызыл түспен белгілеп жазады екен. Сонда тұтынушы ойланбай алады деген тұжырым бар.

Неліктен кассаларда арзан тауарларды бірінші көрсетеді? Өйткені арзан нәрсені сатып алу үшін адам көп ойланбайды. Ал қымбат нәрсені таңдауға көбірек уақыт кетеді. Сондықтан кассаларда шоколадтар, шұлықтар және т.б. тұрады. Эмоцияға негізделген кез келген өнімді сатып алмас бұрын маркетологтар сізге өнімді сату үшін не істеп жатқанын білуіңіз керек, – дейді Қазақстан маркетинг клубының маманы Салтанат Қайыртаева.

Кейін сатып алған өніміңе өкініп қалмас үшін сарапшылар бірнеше кеңестер береді. Алдымен қажет заттардың тізімін алдын ала жазып алыңыз және дүкенді әрдайым біреумен аралаңыз. Себебі ол адам сізді кей саудада ойыңыздан айырады. 

Ал тұтынушы сақтандырушыны өзі таңдауға және сақтандыру шарттарын анықтауға хақылы. Бұл ретте сарапшылар қызметтерді енгізген жағдайда тұтынушылар құқығын қорғау органдарына немесе бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне хабарласуға кеңес береді.