Қазақстандықтардың банктерге мерзімі өткен қанша қарызы бар?
bai-bol.kz 
Екінші деңгейлі банктер арасында жағдай тұрақты емес
Қазақстанның банктік секторында екінші деңгейлі 21 банк бар. Соның 12-сі – шетелдік және 9-ы – еншілес банк, деп хабарлады Еnergyprom.kz.
Кейінгі жылдары еліміздің банк секторында несие портфелін проблемалы қарыздардан тазарту және жалпы портфель сапасын жақсарту үрдісі байқалды. Есеп беру күніне сәйкес, 90 күннен аса мерзімі өткен қарыздардың үлесі екінші деңгейлі банктің жалпы несие портфелінде 3,3%-ға жетті. Бұл – Қазақстанның қаржы секторындағы ең жақсы көрсеткіштердің бірі.
- 2023 жылдың қазанында бұл көрсеткіш шамамен осындай деңгейде болған;
- 2022 жылы 3,7%;
- 2021 жылы 4,1%;
- 2015-2020 жылдар аралығында 7,6-12,3% өзгерген.
2015 жылға дейін Қазақстанда мерзімі өткен қарыздар бойынша зор проблемалар болған. Сол уақыттағы ұзақ мерзімді қарыздардың үлесі несие портфелінің 30%-ына тиесілі. Активтер сапасын қолдау бағыты Қазақстанның банк секторының тұрақтылығы мен сенімділігіне оң әсер етеді. Дегенмен екінші деңгейлі банктер арасында жағдай тұрақты емес. Сондықтан әр банктың көрсеткіштері айтарлықтай ерекшеленіп отырады.
Отбасы банк ең «таза» несие портфелін қалыптастырады: 90 күннен аса мерзімі өткен қарыздардың ең төменгі үлесі – бар-жоғы 0,12%. Бұл көрсеткіш банктың тұрақты түрде төмен деңгейдегі мерзімі өткен қарыздар үлесін ұстап тұруымен байланысты. Мұндай нәтиже тұрғын үй-құрылыс жинақ жүйесінің дамуына және банктің әлеуметтік бағытталған стратегиясына негізделген. Ипотекалық несиелердің тәуекелі төмен өнім екенін де атап өткен жөн.
Сонымен қатар Sustainable Fitch агенттігі жақында Отбасы банкке «3» деңгейінде ESG-рейтинг берді. Бұл банктың тұрақты даму қағидаттарына және әлеуметтік маңызы бар мәселелерді шешуге қосқан үлесін растайды.
Екінші орында Шинхан Банк тұр. Оның мерзімі өткен қарыздар үлесі – 0,63%. Шинхан банк негізінен корпоративтік клиенттермен жұмыс істейді.
Үшінші орында Altyn Bank: мерзімі өткен қарыздар үлесі – 1,03%.
Алғашқы бестікке KZI Bank (1,08%) және Банк ЦентрКредит (1,47%) кірді.
Үздік бестіктегі банктердің үшеуі – шетелдік, ал екеуі – қазақстандық.
Қазақстанда дамыған елдердегідей, қаржылық реттеуші несие сапасын бақылауға ерекше көңіл бөледі. Мысалы, қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі жыл сайын банктік сектор активтерінің сапасына бағалау жүргізеді. 2024 жылдың қараша айында қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі елдің банктік секторы активтерінің сапасын бағалауды аяқтады.
Биыл банк секторындағы активтерінің 85%-ы және несие портфелінің 86%-ы тиесілі екінші деңгейлі 11 банкке бағалау жүргізілді. Индивидуалды деңгейде 1 583 ірі қарыз алушы, сондай-ақ 856 қосалқы қарыз алушы мен кепілгерлер талданды. Олар ARES рейтингтік моделі мен скорингтік модельдің көмегімен бағаланды.
