«Temu – қосымшалардың ішіндегі ең қауіптісі»: бірнеше ел одан бас тартып жатыр

Қытайдың жаңа маркетплейсі Temu-ге қарсы бірнеше айып тағылып, қауіпті деп танылды. Көптеген ел оған тыйым салды, деп хабарлады Liga.net. 

Еске сала кетсек, электронды коммерция нарығына Temu осыдан 2 жыл бұрын енген болатын. Ол бірден барлық әлеуметтік желілер мен платформаларда белсенді түрде жарнамаланды. Сонымен қатар дүкен жаңа тұтынушыларға бонустар, төмен бағада өнімдердің кең ассортиментін және тегін жеткізуді ұсынды. Мұның бәрі тым жақсы көрінді және бір гәп бар сияқты еді.

Көп ұзамай шынында да Temu-ге қарсы айыптар тағыла бастады. АҚШ-тың кейбір штатында шенеуніктерге қолданбаны орнатуға тыйым салынды. Индонезия Үкіметі елдегі дүкеннің жұмысына тыйым салды. Ал Еуропалық Одақ платформаның жұмысына қатысты ресми тергеуді бастады.

Temu – қытайлық Pinduoduo корпорациясының жобасы. Оны Google-да жұмыс істеген қытайлық жас кәсіпкер Колин Хуан құрған. Бұл платформаға ойын элементі қосылғаны оны ерекше етті. Адамдар лотереядан бонус, жеңілдік ұтып алып жүрді.

Компания өзінің жеке веб-сайтын жасаудың орнына танымал қытайлық WeChat мессенджерімен интеграцияға сүйенді. Соған қарамастан Temu америкалық нарықты жаулап ала алмады. Ол Еуропада әлдеқайда жақсы жұмыс істейді. Мұнда нарық бірнеше елдердегі ең танымал 5 платформаның қатарына кіреді.

Бағаны үнемі төмендету стратегиясының арқасында Temu-ді табысты еткен жалғыз ел Жапония болды. Алайда бір мезгілде нарық пайдаланушылары деректерінің қауіпсіздігіне қатысты алаңдаушылықтар арта бастады. 

Temu бас компаниясы кейбір негізгі кеңселерін Шанхайдан Дублинге көшіру арқылы ҚХР-дан алшақтауға тырысса да, әлі де өз елінің заңнамасына бағынады. 2017 жылы Пекин барлық қытайлық компанияны барлау агенттіктерімен ынтымақтасуды талап ететін ұлттық барлау туралы заң қабылдады.

Temu-дің миллиондаған долларлық клиенттік базасының жеке ақпараты Қытайдың мемлекеттік органдарының қолына ескертусіз түсуі мүмкін. Әңгіме телефон нөмірі, электронды пошта мекенжайы немесе сатып алу тарихы туралы ғана емес. Былтыр наурызда Google Pinduoduo-дан зиянды бағдарламаны тапқаннан кейін оны алып тастады.

Қоғамдық компанияларды тексеруге маманданған Grizzly Research (GR) аналитикалық компаниясы Temu-ды қоғамдық домендегі ең қауіпті қолданба деп атады. Олардың зерттеулеріне сәйкес, нарық қолданбасы камераға, микрофонға, жадқа, геолокацияға, MAC мекенжайына және жүйелік файлдарға рұқсатсыз қол жеткізе алады.

Temu-да GR анықтай алатын 18 қауіптің бәрі бар. Ал TikTok тек тоғызына ие. Сондықтан Temu күрделі шпиондық бағдарлама ретінде сипатталады. Сонымен қатар пайдаланушыларға өздері туралы ақпарат жинаудан бас тартуға мүмкіндік бермейді. Кейбіреулер платформаны орнатқаннан кейін өздерінің электронды поштасына спам қаптай бастағанына шағымданды. Компания Нью-Йорк пен Иллинойс штаттарында жеке деректерді өңдеуге байланысты бірнеше топтық сот ісін қозғады.

Монтана штаты мемлекеттік қызметкерлер пайдаланатын құрылғыларға Temu, TikTok және WeChat орнатуға тыйым салды. Биыл ақпанда Оңтүстік Корея Temu деректерін қорғауды тексеруге бастамашы болды.

Миллиондаған пайдаланушылардың Temu және соған ұқсас қосымшаларды орнатуы және пайдалануы Қытай барлауын тұтынушыларды қоғамның көңіл-күйі туралы орасан зор деректермен қамтамасыз етеді. Ол өнеркәсіптік тыңшылық, кибершабуыл үшін пайдаланылуы мүмкін. Тіпті экономикаға және жекелеген елдердің сыртқы саясатына әсер етуі де ықтимал.

Сонымен қатар сапасы да көпті қуантпады. Сараптама нәтижесінде Temu өнімдерінен формальдегид, фталаттар, қорғасын және басқа да қауіпті қосылыстар анықталды.

Батыс ақпарат құралдары Temu Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданындағы еңбек лагерлерінде жасалған тауарларды сатады деген мәлімдемені де жариялады.

Мердігерлер де риза емес. Шілде айының соңында 300-ге жуық кәсіпкер ақшаны қайтару саясатына байланысты маркетплейс кеңсесінің жанында ауқымды наразылық акциясын өткізді. Себебі оларға шағым түсіп, тауарды қайтару болған жағдайда жеткізушіге үлкен айыппұл салынады. Осылайша, бір сатушы 410 мың доллар көлеміндегі айыппұлдың кесірінен барлық табысынан айырылды.