Салық берешегі бар кәсіпкерлерге елден шығуға тыйым салынады
Бақылаушы органдар мұндай тыйым өте тиімді деп санайды
Компания басшылары мен олардың орынбасарлары, жеке кәсіпкерлер, адвокаттар, нотариустар, салық берешегі бар фермерлік шаруашылық өкілдерінің елден тыс жерлерге шығуы уақытша шектелуі мүмкін.
Жаңа салық кодексінің жобасына сәйкес, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап салық органдары заңды тұлғаның бірінші басшысына (оны алмастыратын тұлғаға) және құрылтайшысына, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесіне, жеке кәсіпкерге және жеке практикамен айналысатын тұлғаға қатысты шығуға уақытша шектеу туралы қаулы шығара алады.
Бұл құқық Салық кодексі жобасының 17-тарауында («Салықтар мен бюджетке төленетін төлемдерді төлеу бойынша салық міндеттемесін мәжбүрлеп орындау») көрсетілген.
171-бапта шығуға уақытша шектеу салық төлеуші (салық агенті) салық берешегінің шекті мөлшеріне тең немесе одан асатын сомада салық берешегі туындаған күннен бастап 3 айдан аса мерзімде өтемеген кезде қолданылады делінген.
Бір қызығы, жобада салық берешегінің нақты мөлшері шығуға тыйым салуға себеп болуы мүмкін екендігі көрсетілмеген. Бүгінде Қазақстанда қолданыстағы Салық кодексіне сәйкес берешек шегі 6 АЕК (2024 жылы 6 АЕК = 22 152 теңге) мөлшерінде белгіленген.
Сондай-ақ мақалада «Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге шығуы уақытша шектелген, құжатпен расталған адамдарды емдеу қажет болған кезде» шығуға уақытша шектеу белгілі бір мерзімге тоқтатыла тұруы мүмкін екендігі түсіндіріледі.
Шығуға уақытша шектеуді алып тастауды салық органы мынадай қаулы шығару жолымен шешеді:
- салық берешегін өтеу;
- салық міндеттемесін тоқтату.
Бұл ретте шығуға уақытша шектеу, шығуға уақытша шектеуді тоқтата тұру не шығуға уақытша шектеуді алып тастау туралы қаулылар орындау үшін салық органының ақпараттық жүйесі арқылы ҰҚК Шекара қызметіне жіберіледі. Бұл ретте шығуға уақытша шектеу, шығуға уақытша шектеуді тоқтата тұру және шығуға уақытша шектеуді алып тастау туралы қаулылар дереу орындалуға тиіс.
Сонымен қатар, бақылаушы органдар мұндай тыйым өте тиімді деп санайды.
Соңында Қазақстанда борышкерлердің екі тізілімі бар. Біреуі – шектелген борышкерлерге (мысалы, несиелер немесе алименттер бойынша), ал екіншісі – ҚР-дағы атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкерлерге қатысты. Сондықтан шығуға тыйым салуды осы екі тізілім бойынша тексеру қажет.
Көптеген саяхатшылар Қазақстаннан шығуға шектеуді алдын ала тексеру ұсынысын елемейді және кейде бұл туралы әуежайда ғана еске алады. Бұл жағдайда барлық ниетпен қарыздарды бір сәтте жабу нәтиже бермейді, әдетте бұл үдеріс үш күнге дейін созылады.